Χαΐνηδες: Θλιμμένα τραγούδια (και γελαστοί ανθρώποι)

Το κείμενο αποτελεί το δεύτερο μέρος του διπλού αφιερώματός μας στους Χαΐνηδες. Το πρώτο μέρος, "Του καπηλειού τα παραμύθια", εδώ.

"Οι Χαΐνηδες αποφάσισαν να κάνουν μία παύση"

Αυτή ήταν η ανακοίνωση του Δημήτρη Αποστολάκη, ιδρυτικού μέλους των Χαΐνηδων, μέσω facebook τον Οκτώβριο του 2014, μάλλον ως επιβεβαίωση των πρόσφατων νέων των "τίτλων τέλους" της πολύχρονης πορείας του συγκροτήματος. 

Με αφορμή το γεγονός αυτό και, βασικά, το πόσο μας στεναχώρησε, θελήσαμε να αφιερώσουμε μερικά σύντομα λόγια στα "θλιμμένα τραγούδια" τους (στίχος της "Θάλασσας πικροθάλασσας") που αγαπήσαμε περισσότερο.

Οι Χαΐνηδες ιδρύθηκαν το 1990 στο Ηράκλειο, από μια ομάδα φοιτητών του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ανάμεσά τους, οι μόνοι σταθεροί -μέχρι σήμερα- "Χαΐνηδες" Δημήτρης Αποστολάκης και Δημήτρης Ζαχαριουδάκης, αλλά και ο Μίλτος Πασχαλίδης, που μετά τον πρώτο τους δίσκο, το 1991, ακολούθησε σόλο καριέρα.

23 χρόνια, 9 ακόμα δίσκους και πολλά μοναδικά τραγούδια αργότερα, έχουμε 2014, οι Χαΐνηδες κάνουν "μία παύση" και η μουσική τους απομένει (απ’ ό,τι φαίνεται) χωρίς τους δημιουργούς της, πάντα όμως ανεξίτηλη.

Με τον Δημήτρη Αποστολάκη να έχει γράψει τους στίχους και τη μουσική των περισσότερων τραγουδιών τους, οι Χαΐνηδες διαθέτουν μια καθαρά δική τους μουσική ταυτότητα, που προσδιορίζεται τόσο από τις επιρροές της από την παραδοσιακή Κρητική μουσική όσο και από μια υπέροχα μελαγχολική ατμόσφαιρα που σε ταξιδεύει.

Η νοσταλγία, η προσωπική ενδοσκόπηση, το δύσβατο, γεμάτο πόνο και καημούς μονοπάτι της ζωής και η άλλοτε βαθιά συναισθηματική, άλλοτε σχεδόν φιλοσοφική προσέγγιση διαχρονικών θεμάτων όπως η αγάπη, ο έρωτας, η ζωή, ο Θεός κ.α. αποτελούν θέματα που επανέρχονται συχνά στους στίχους τους. Είναι πραγματικά σπάνιο να συναντάς τέτοιο ανεξάντλητο βάθος προβληματισμού, συμβολισμών και συναισθημάτων σε τόσο μεγάλο αριθμό τραγουδιών.

Γι’ αυτό και οι Χαΐνηδες ανήκουν ίσως στους ελάχιστους Έλληνες καλλιτέχνες που κατορθώνουν στ’ αλήθεια να πλησιάσουν τόσο κοντά στην πιο αυθεντική και ολοκληρωμένη έννοια της Τέχνης. 

(Μέσα στα χρόνια, οι Χαΐνηδες έχουν συνεργαστεί με πολλούς τραγουδιστές, από τον Ψαραντώνη μέχρι τον Γιάννη Χαρούλη κι από τον Σωκράτη Μάλαμα μέχρι τον Αλκίνοο Ιωαννίδη)

Σκόπευα να φτιάξω ένα Top 5 προσωπικά αγαπημένων τραγουδιών του συγκροτήματος, όμως μάλλον θα αρκεστούμε μόνο σε 4, γιατί, ειλικρινά, στην 5η θέση γίνεται κανονική σφαγή. «Είχα μια αγάπη μια φορά», «Η τίγρης», «Το συρτό του ανέμου», «Οι δύο προφήτες», «Ο θάνατος του παληκαριού», «Τση γιαγιάς τα παραμύθια», «Εφτά ποτάμια»... Όλα διεκδικούν επάξια θέση στη 5άδα και εγώ βραχυκυκλώνω. Τα αγαπώ όλα.

TOP 4 (λοιπόν) Αγαπημένα τραγούδια:

 4. Ο παλιός σκοπός

«Πάν’ οι μήνες, πάν’ τα χρόνια και γεράσαμε

Δίχως όνειρα τη νιότη πώς περάσαμε;

Δε με νοιάζει στο σκοτίδι πως εμπήκαμε

Όσο πως το φως τση μέρας δε χαρήκαμε»

Μια γλυκόπικρη και απόλυτα νοσταλγική ματιά στα χρόνια που άφησες πίσω σου, στις εμπειρίες που δεν απέκτησες, στις αποφάσεις που δεν τόλμησες να πάρεις. Με τη συναισθηματική ειλικρίνεια του πρώτου δίσκου των Χαΐνηδων και την χαρακτηριστική ατμόσφαιρα των κομματιών που τραγουδάει ο Μίλτος Πασχαλίδης.

3. Συνταγές μαγειρικής

«Από μικρή της άρεσε μες την κουζίνα μόνη

Τις ώρες να σκοτώνει

Με τη μαγειρική

Και πέφτανε τα δάρκυα θυμώντας τη ζωή της

Και δίναν στο φαΐ της

Μια γεύση μαγική»

Ίσως κάποτε βρω τις λέξεις να περιγράψω τι ακριβώς αίσθηση προκαλεί αυτό το τραγούδι όταν το ακούς ξανά μετά από κάμποσο καιρό. Κάτι σαν ένα απίστευτο άγγιγμα νοσταλγίας από ένα πραγματικά μοναδικό μουσικό άκουσμα. Υπέροχο και εκπληκτικά τρυφερό.

2. Ο ακροβάτης

«Με τον καιρό να ‘ναι κόντρα

Έχει τιμή σαν πετάς

Να μένεις μόνος»

Αν με ρωτούσες ποιο είναι το αγαπημένο μου τραγούδι (και εκτός Χαΐνηδων) από πλευράς στίχων, θα σου έλεγα αυτό. Το θεωρώ απόλυτο στιχουργικό αριστούργημα. Εκπληκτικά ποιητικό μα και εντυπωισιακά δομημένο, με τρεις στροφές -σχεδόν σαν κινηματογραφικές πράξεις- όπου η τελευταία λειτουργεί ταυτόχρονα ως ανατροπή και επεξήγηση, κρατώντας υποδειγματικά όλη την καρδιά του τραγουδιού, και ολοκληρώνοντάς το με τον πιο σπαρακτικά συναισθηματικό τρόπο.

Ο ακροβάτης, το πληγωμένο ερημοπούλι και «εγώ».

(η εξίσου καλή διασκευή του τραγουδιού από τον Μίλτο Πασχαλίδη εδώ)

1. Το καπηλειό

«Πώς να δικάσω μια ζωή

Και να ‘ναι αστέρι το πρωί

Που τρεμοσβήνει;

Στο ερηπωμένο καπηλειό

Ένα μου όνειρο παλιό

Έχει ‘πομείνει»

(Ένα περίεργο πράγμα συμβαίνει με τον Μίλτο Πασχαλίδη. Προσωπικά, ποτέ δεν με είχε απασχολήσει ιδιαίτερα ως τραγουδιστής, ενώ η φωνή του δεν μου έκανε αίσθηση. Μέχρι που ανακάλυψα ότι αυτή η απίστευτα ατμοσφαιρική φωνή του «Καπηλειού», που σε βυθίζει μέσα στην αβάσταχτα μελαγχολική χροιά της, ανήκει σε αυτόν. Η ίδια φωνή τραγουδά και τον «Παλιό σκοπό» και τον «Θάνατο του παληκαριού» και της «Γιαγιάς τα παραμύθια» κι άλλα κομμάτια του πρώτου δίσκου των Χαΐνηδων. Η ίδια καταπληκτική φωνή. Πώς γίνεται λοιπόν στα δικά του, σόλο τραγούδια να... μην είναι αυτή; Ο Πασχαλίδης έφυγε από τους Χαΐνηδες και η φωνή του ποτέ δεν ξαναβρήκε την ίδια μαγευτική γοητεία, ούτε και το συγκρότημα απέκτησε ποτέ κάποιον εξίσου χαρισματικό τραγουδιστή, που θα μπορούσε να είχε μετατρέψει κι άλλα τραγούδια τους σε αριστουργήματα.)

Στο «Καπηλειό», η φωνή του Πασχαλίδη γίνεται ένα με την μουσική ενορχήστρωση και συμβάλλει εντυπωσιακά στην μελαγχολική ατμόσφαιρα. Ίσως να φταίει που ήταν το τραγούδι με το οποίο γνώρισα τους Χαΐνηδες, αλλά πλέον αποτελεί κάτι περισσότερο από ένα απολαυστικό άκουσμα για μένα. Πλέον αισθάνομαι ότι υπήρξα κι εγώ θαμώνας εκείνου του καπηλειού, πως έχω γνωρίσει από κοντά τον Βαρδή, τον Σταύρο και τον Μύρο και έχουμε τραγουδήσει όλοι μαζί μεθυσμένοι. Το «καπηλειό» έχει αποκτήσει μια προσωπική σημειολογία και μια δική του θέση στην καρδιά μου. Αυτή η συναισθηματική ειλικρίνεια της μουσικής των Χαΐνηδων παίρνει άλλη διάσταση εδώ. Αυτό δεν είναι τραγούδι, είναι συναισθήματα μεταμφιεσμένα σε μουσική.

-Ψηλέας Ψογκ

Υ.Γ.: Καθώς τίποτα δεν είναι σίγουρο, ελπίζουμε η "παύση" του συγκροτήματος να μην είναι οριστική και οι δύο συναυλίες που θα πραγματοποιηθούν στα τέλη Ιανουαρίου να μην είναι οι τελευταίες τους.

Υ.Γ.2: Το νόημα όλων των παραπάνω τραγουδιών, αλλά και ακόμα περισσότερων, αποτυπώνεται μέσα στο πρώτο -και πιο συναισθηματικό- μέρος του αφιερώματος, «Του καπηλειού τα παραμύθια».